Jakie dokumenty będą ważne, aby uzyskać (szczególnie BEZPŁATNE) wsparcie?
- Orzeczenia i opinie PPP (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna)
a. Możesz liczyć na wsparcie terapeutyczne dla Dziecka już od najwcześniejszego okresu. Placówki oświatowe, na podstawie opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej prowadzą zajęcia z zakresu wczesnego wspomagania rozwoju (WWR);
b. WWR (wczesne wspomaganie rozwoju) – to konkretnie zalecone i dobrane pod kątem obserwowanych wyzwań rozwojowych dziecka zajęcia terapeutyczne dla dzieci od urodzenia do czasu rozpoczęcia nauki w szkole;
c. Być może, będziesz potrzebować wsparcia na późniejszym etapie: przedszkole, szkoła – placówki te zobowiązane są do wsparcia na podstawie orzeczenia o kształceniu specjalnym – orzeczenie wydać może TYLKO poradnia publiczna; działania na tych etapach edukacyjnych są kontynuacją WWR;
d. Orzeczenie o kształceniu specjalnym określa, jakiej pomocy na poziomie nauki w szkole potrzebuje dziecko, nie determinuje jednak konieczności nauki w szkole specjalnej! – wsparcie możliwe jest w każdym typie szkoły (ogólnodostępna, specjalna) oraz w każdym typie klasy (ogólnodostępna, integracyjna):
Pomoc w obszarze kształcenia specjalnego może dotyczyć:
• specjalnego typu szkoły/klasy;
• zajęć rewalidacyjnych – jest to proces wychowawczy, z zaplanowanymi celami, uwzględniającymi wiedzę teoretyczną i działanie skierowane na osobę niepełnosprawną, usprawnianie zaburzonych funkcji rozwojowych i intelektualnych;
• zajęć specjalistycznych – z logopedą, pedagogiem, tyflopedagogiem (dla dzieci z zaburzeniami widzenia), surdopedagogiem (dla dzieci z zaburzeniami słyszenia), oligofrenopedagogiem (dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną), ze specjalistą integracji sensorycznej i fizjoterapeutą; w przypadku zaburzeń rozwojowych orzeczenie może również wskazać konieczność przydzielenia dziecku nauczyciela wspomagającego.
e. Poradnie podlegają rejonizacji: rejon zamieszkania dziecka lub adres placówki oświatowej (żłobek, przedszkole, szkoła);
f. Należy złożyć wniosek i stosowne dokumenty medyczne: opinie terapeutów i lekarzy specjalistów, pod opieką których znajduje się dziecko, opinie rehabilitantów, książeczkę zdrowia, wypisy po leczeniu szpitalnym. Następnie poradnia ma obowiązek przeprowadzić badanie psychologiczno-pedagogiczne i wydać dokument – jeśli nie zgadzacie się z treścią dokumentu, macie prawo do odwołania:
• każda decyzja poradni jest decyzją administracyjną, macie prawo zażądać jej uzasadnienia i odwołać się od treści, jeśli uważacie, że zapisy są niesłuszne lub niewystarczające;
• jeśli poradnia nadal nie zmienia postanowień, macie prawo odwołania do właściwego Kuratorium Oświaty;
g. Pamiętajcie! Nie bójcie się wizyty w poradni! Orzeczenie o kształceniu specjalnym to nie wyrok i nie koniec świata, orzeczenie da Waszemu Dziecku dodatkowe przywileje i możliwości, które nie są dostępne bez orzeczenia – poza tym, tylko Wy decydujecie o tym, czy przedstawicie komuś ten dokument, jeśli uznacie, że wiedza o wyzwaniach rozwojowych Waszego Dziecka jest nauczycielom lub wychowawcom zbędna – nie musicie nikomu pokazywać opinii czy orzeczenia.
h. Jeśli Wasze dziecko ma specjalne potrzeby edukacyjne, przed wyborem szkoły udajcie się na tzw. drzwi otwarte, poznajcie ludzi, którzy tam pracują i sprawdźcie, co szkoła oferuje swoim uczniom, poza normalnymi lekcjami; zasięgnijcie opinii rodziców, których dzieci już się tam uczą; nie bójcie się szkół specjalnych, paradoksalnie tam Wasze Dziecko może osiągnąć więcej niż w szkole masowej.
i. Pamiętajcie o możliwości wydłużenia każdego etapu edukacyjnego (nie jest to tzw. powtarzanie klasy!) – zawsze wnioskuje o to rodzic!
• w przedszkolu, jeśli jest taka potrzeba, dziecko może przebywać do 9 r.ż.
• w pierwszym etapie edukacyjnym (klasy I – III) można raz przedłużyć
• w drugim etapie (klasy IV – VIII) można przedłużyć dwa razy
Warto z tej możliwości skorzystać (dziecko z niepełnosprawnością intelektualną może uczyć się w szkole podstawowej do 19 r.ż.). - Orzeczenia o niepełnosprawności
a. To trudne w pierwszej chwili do zaakceptowania, ale jeśli jesteście rodzicami wcześniaka (a wcześniaki z definicji potrzebują szerokiego spektrum wsparcia terapeutycznego) lub dziecka z niepełnosprawnością, pomoże Wam w tym orzeczenie o niepełnosprawności.
b. Pamiętajcie! Nikomu nie musicie pokazywać orzeczenia, jeśli nie chcecie! Rozważcie jednak korzyści, o których piszemy poniżej.
c. Wniosek i procedury dostępne są w powiatowych zespołach orzekania o niepełnosprawności, oprócz wniosku i opinii lekarskiej, należy dostarczyć do komisji dokumentację medyczną i terapeutyczną, jak również właściwie wypełnioną, ze szczególnym uwzględnieniem bilansów, książeczkę zdrowia dziecka
d. Wniosek wypisują rodzice/prawni opiekunowie dziecka
e. Opinia lekarza na formularzu pobranym z urzędu lub ze strony urzędu wypisana może być zarówno przez lekarza pediatrę, jak i specjalistę, lekarz ten nie musi posiadać umowy z NFZ
f. Procedura orzekania krok po kroku:
• o niepełnosprawności orzekają Powiatowe Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności – sprawdźcie, gdzie znajduje się Wasza placówka
• wniosek składają rodzice/ opiekunowie prawni dziecka (do 16 r.ż., później wniosek składa dziecko)
• zbierzcie potrzebne dokumenty w oryginale:
o uzupełniona książeczka zdrowia dziecka
o wypisy szpitalne
o wyniki badań diagnostycznych
o opinie lekarzy specjalistów
o opinie fizjoterapeutów i terapeutów
o jeśli dokumenty będą niewystarczające, zostaniecie poproszeni pisemnie o ich uzupełnienie
g. wypełnijcie wniosek do komisji o wydanie orzeczenie
h. poproście lekarza pediatrę lub wybranego specjalistę o wypełnienie opinii lekarskiej (opinia ważna jest 30 dni od daty jej wystawienia)
i. złóżcie dokumenty w odpowiednim urzędzie
j. decyzję o wyznaczeniu terminu komisji otrzymacie pisemnie -termin wyznaczony będzie w ciągu 30 dni lub przy bardzo skomplikowanych sprawach, w ciągu 60 dni
k. jeśli lekarz wypisujący opinie nie zaznaczy inaczej, obecność dziecka na komisji jest obowiązkowa!
l. zabierzcie ze sobą wszystkie oryginały dokumentów i badań
m. decyzja wydawana jest maksymalnie w ciągu dwóch tygodni, możecie ją odebrać osobiście lub poczekać na list
n. jeśli nie zgadzacie się z treścią orzeczenia, macie prawo do odwołania – odwołanie do komisji wojewódzkiej składa się również w POWIATOWYM Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności
o. jeśli nadal uważacie, że dokument nie zawiera właściwej treści orzeczenia – macie prawo dochodzić swojej racji w sądzie - Co daje orzeczenie?
a. prawo do bezpłatnej terapii i rehabilitacji ze środków NFZ
b. możliwość korzystania z ośrodków finansowanych przez PFRON
c. możliwość korzystania z ORI – Ośrodka Wczesnej Interwencji, który zajmuje się kompleksowo dziećmi do ukończenia 7 lat, z zaburzeniami rozwoju; działa w ramach NFZ – zajmuje się ich terapią i rehabilitacją.
d. możliwość korzystania z ORKO – Ośrodków Rehabilitacyjno-Koordynująco – Opiekuńczych, wspierających najmłodsze dzieci, ich działalność jest finansowana z funduszy oświatowych – zajęcia tutaj są uzupełnieniem wczesnego wspomagania rozwoju
e. prawo do uzyskania świadczeń medycznych poza kolejnością
f. prawo do dofinansowania do turnusów rehabilitacyjnych i sprzętu medycznego
g. prawo do zasiłków i świadczeń (cześć z nich zależna jest od dochodu w rodzinie)
h. uzyskanie prawa do odliczeń kosztów terapii i rehabilitacji oraz dojazdów do specjalistów
i. prawo do zapewnienia przez gminę SUO, czyli Specjalistycznych Usług Opiekuńczych (zależne od dochodu w rodzinie); są to wszystkie usługi terapeutyczne i rehabilitacyjne oraz opiekuńcze i pielęgniarskie, niezbędne do wspierania rozwoju i procesu zdrowienia Waszego Dziecka
j. prawo do wyrobów medycznych lub odliczenia ich kosztów
• środki higieniczne, np. pieluchy,
• sprzęt ortopedyczny,
• sprzęt medyczny, np.: cewniki, sondy itp.
k. prawo do uzyskania świadczeń medycznych poza kolejnością
l. zwolnienie z opłaty za komunikację miejską
m. ulgi w opłatach przy korzystaniu z miejsc publicznych (kina, teatry, parki i place zabaw, baseny, muzea, itp.)
n. porady, jak pielęgnować i wychowywać dziecko
o. pierwszeństwo w udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej
p. pomoc psychologiczną dla rodziców,
q. rehabilitację leczniczą,
r. zakup leków poza kolejnością,
s. prawo do opieki nad dzieckiem na czas urlopu bądź odpoczynku (tzw. opieka wytchnieniowa); rodzicom oraz opiekunom przysługuje do 120 godzin takiej opieki w ciągu roku, będzie ona zapewniona, jeśli w rodzinie dochód na osobę nie przekracza 1200 zł miesięcznie,
będzie ona świadczona:
o w dziennych ośrodkach wsparcia – placówkach całodobowych,
o w placówkach systemu oświaty (np. szkołach),
o w ramach umowy z organizacją pozarządową na opiekę nad dzieckiem – również indywidualną,
o poprzez udział osoby niepełnosprawnej w różnych formach wypoczynku zorganizowanego,
o poprzez opiekę poprawiającą jakość życia osób w ostatniej fazie choroby (opieka paliatywna i hospicyjna w warunkach domowych lub stacjonarnych),
o kompleksowe usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne,
t. inne świadczenia wspierające rodzinę, w tym pomoc prawna (prawa rodzicielskie i uprawnienia pracownicze),
u. dofinansowanie ze środków PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) w następujących obszarach:
• uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym,
o jest to zorganizowana forma rehabilitacji, połączona z wypoczynkiem, jej celem jest poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników,
o dofinansowanie przysługuje osobie niepełnosprawnej, która:
ma skierowanie od lekarza prowadzącego,
spełnia kryterium dochodowe,
nie spełnia kryterium dochodowego – dofinansowanie jest wtedy pomniejszone o kwotę przekroczenia kryterium; jeśli osoba niepełnosprawna jest w trudnej sytuacji materialnej lub losowej, dofinansowanie może być przyznane w pełnej wysokości,
• likwidacja barier:
o architektonicznych – zlikwidowanie utrudnień w budynku lub mieszkaniu oraz w jego najbliższej okolicy; może to być np. dostosowanie łazienki dla potrzeb osoby niepełnosprawnej, budowa podjazdu lub windy dla wózkowicza, likwidacja progów czy montaż uchwytów,
o w komunikowaniu się – zlikwidowanie ograniczeń, które uniemożliwiają lub utrudniają swobodne porozumiewanie się lub przekazywanie informacji; pomoc może polegać np. na zakupie syntezatora mowy,
o technicznych – zastosowanie przedmiotów lub sprzętów odpowiednich dla osoby niepełnosprawnej, likwidacja tej bariery ma pomóc sprawniej funkcjonować i działać w społeczeństwie; dofinansowanie możesz uzyskać, np. na zakup roweru trójkołowego,
o na zakup sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych – na zlecenie lekarza prowadzącego:
o na zakup sprzętu rehabilitacyjnego – wsparcie możesz uzyskać po spełnieniu kryterium dochodowego,
o na zakup przedmiotów ortopedycznych i środki pomocnicze – wsparcie możesz uzyskać po spełnieniu kryterium dochodowego. Są to m.in.: aparaty ortopedyczne, gorsety, protezy kończyn, obuwie ortopedyczne, kule, laski, wózki, materace przeciwodleżynowe, pasy przepuklinowe, aparaty słuchowe, sprzęt stomijny, cewniki, inhalatory, szkła okularowe, pieluchomajtki i inne,
o na usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika, jeśli uzasadniają to potrzeby wynikające z niepełnosprawności osoby.
v. Możliwość uzyskania karty N – coraz więcej miast, gmin i powiatów decyduje się na wprowadzenie specjalnej karty dla rodzin opiekujących się osobami z niepełnosprawnością, rodzina może liczyć na zniżki, promocje i udogodnienia w instytucjach kultury, obiektach rozrywki i sportu, i dzięki temu łatwiej uczestniczyć w życiu społecznym
w. Rozliczenia z Urzędem Skarbowym – możliwość skorzystania z ulg i odliczeń podatkowych:
• Wydatki podlegające odliczeniom na cele rehabilitacyjne odlicza się od dochodu w roku, w którym zostały poniesione, w wysokości faktycznie poniesionej lub z zachowaniem ustalonych ustawą limitów.
• Wydatki na cele rehabilitacyjne podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie były finansowane ze środków Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek innej formie.
• W przypadku, gdy wydatki były częściowo finansowane z tych (innych) funduszy, odlicza się różnicę pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną z zakładowego albo państwowego funduszu rehabilitacji lub zwróconą z jakichkolwiek środków.
• Dowody poniesienia wydatków winny być wystawiane na osobę, która będzie dokonywać odliczenia.
• Wydatki na cele rehabilitacyjne oraz związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, mogą być odliczone od dochodu przez osobę niepełnosprawną lub podatnika, mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, jeśli jest nim: współmałżonek, dziecko własne i przysposobione, dziecko obce przyjęte na wychowanie, pasierb, rodzice, teściowie, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe.
• Warunkiem korzystania z ulgi na rehabilitację jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek, orzeczenia o niepełnosprawności.
• Wydatki na adaptację i wyposażenie mieszkania oraz budynków mieszkalnych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, przystosowanie pojazdów mechanicznych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, zakup i naprawa indywidualnego sprzętu i urządzeń technicznych, niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego.
• Zakup wydawnictw oraz materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
• Odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym.
• Odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne, opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną, w okresie przewlekłej choroby, uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze.
• Kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia.
• Leki – w wysokości stanowiącej nadwyżkę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł. Warunkiem korzystania z tego odliczenia jest posiadanie pisemnego zaświadczenia lekarza specjalisty, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo),
• Odpłatny, konieczny przewóz osoby niepełnosprawnej na niezbędne zabiegi leczniczo – rehabilitacyjne, używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280,00 zł.,
• Odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego, związane z pobytem na turnusie rehabilitacyjnym lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym i pielęgnacyjno-opiekuńczym lub na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.
• Podstawą do odliczenia wydatków poniesionych na cele rehabilitacyjne jest posiadanie dowodu poniesienia tych wydatków. Nie wymagają udokumentowania wydatki na używanie samochodu osobowego dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne
x. Karta parkingowa – opiekunowie przewożący osoby niepełnosprawne własnym samochodem, mogą ubiegać się o uzyskanie karty parkingowej, która umożliwia parkowanie na wyznaczonych miejscach postojowych dla osób niepełnosprawnych, a także niestosowanie się do niektórych znaków drogowych, określonych w przepisach o ruchu drogowym. Zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo o ruch drogowym (Dz. U. z 2009r Nr 97, poz. 802), kartę parkingową można otrzymać tylko na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności, o stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień, wraz ze wskazaniem spełnienia w punkcie 9. orzeczenia przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym.
y. Prawo lokalowe – w prawie lokalowym, osoby niepełnosprawne są traktowane ulgowo. Każda osoba z orzeczoną niepełnosprawnością posiada prawo do lokalu socjalnego w przypadku eksmisji. Jeśli wyrok sądu, nakazujący eksmisję, dotyczy opiekunów dziecka niepełnosprawnego, to także mają oni prawo do lokalu socjalnego. Zapewnienie lokalu socjalnego, w tym przypadku, jest obowiązkiem gminy.
z. Renta socjalna – osoby pełnoletnie, u których naruszenie sprawności organizmu nie pozwala na podjęcie zatrudnienia, a przy tym niepełnosprawność powstała przed 18. rokiem życia, mogą ubiegać się o przyznanie renty socjalnej.
aa. Wsparcie dla pracujących rodziców:
• możliwość indywidualnego wnioskowania przez pracownika o:
o telepracę,
o pracę w przerywanym czasie pracy,
o objęcie ruchomym czasem pracy,
o indywidualny rozkład czasu pracy.
• Wniosek może złożyć:
o pracownik-rodzic dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
o pracownik-rodzic dziecka niepełnosprawnego, legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
o pracownik-rodzic dziecka ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi – dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych,
o pracownik-małżonek lub pracownik-rodzic dziecka w fazie prenatalnej, w przypadku ciąży powikłanej (dotyczy tylko wniosków o przerywany i ruchomy czas pracy oraz indywidualny rozkład czasu pracy; nie dotyczy wniosku o telepracę).
Uprawnieni pracownicy mogą składać wnioski w formie papierowej lub elektronicznej, niezależnie od wieku dziecka. Nowe uprawnienia dotyczą bowiem także pracujących rodziców dzieci pełnoletnich.
Wniosek pracownika jest dla pracodawcy wiążący, co oznacza, że pracodawca jest zobligowany do jego uwzględnienia. Może on odmówić jedynie wtedy, gdy proponowane przez pracownika zmiany nie mogą zostać wdrożone ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez zatrudnionego. O odmowie uwzględnienia wniosku oraz jej przyczynie, pracodawca musi poinformować pracownika na piśmie, w formie papierowej lub elektronicznej.